Boğaziçi Üniversitesi Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü tarafından geliştirilen deprem erken uyarı sistemi, Balıkesir'in Sındırgı ilçesinde meydana gelen 6.1 büyüklüğündeki depremde İstanbul'da sarsıntı hissedilmeden 37 saniye önce uyarı vererek dikkatleri üzerine çekti. Peki bu sistem nasıl işliyor?
Sistem Ne Durumda?
Sistem, halen pilot aşamada ve testler devam ediyor. Yaklaşık 3.5 aydır Marmara ve Batı Anadolu'da belirlenen 2 bin kişilik bir kullanıcı grubu üzerinde denenen uygulama, henüz halka açık ve indirilebilir bir mobil uygulama değil. İstasyon altyapısı güçlendirilip, veri işleme hızı artırıldıktan sonra genel kullanıma sunulması planlanıyor.
Erken Uyarı Nasıl Gerçekleşiyor?
Sistemin çalışma prensibi, deprem dalgalarının farklı hızlara sahip olmasına dayanıyor. Bir deprem anında, daha az hasar verici olan ve ilk ulaşan P dalgaları ile onları takip eden, asıl yıkıcı etkiye sahip S dalgaları arasında bir zaman farkı bulunuyor.
Kandilli'ye bağlı deprem istasyonları, deprem oluşur oluşmaz bu P dalgalarını algılıyor. Merkezden hemen sonra veriler işleniyor ve depremin büyüklüğü ile lokasyonu belirleniyor. Yıkıcı S dalgaları hedef bölgeye ulaşmadan önce, bu verilerle bir erken uyarı sinyali oluşturuluyor. Merkez üssüne uzaklık arttıkça, S dalgalarının ulaşması için geçen süre de artacağından, erken uyarı için daha fazla zaman kazanılıyor. Sındırgı depreminde İstanbul'a sağlanan 37 saniyelik süre de bu sayede mümkün oldu.
Önemi Nedir?
Bu sistem, sadece saniyelerle ifade edilen sürelerde bile; doğalgaz vanalarının kapatılması, asansörlerin en yakın kata getirilmesi, hastanelerde acil prosedürlerin devreye alınması veya bireylerin kendini güvenli bir noktaya atması gibi hayati önlemlerin alınabilmesi için kritik bir fırsat penceresi yaratıyor.