Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılına ilişkin kültür ekonomisi verilerini kamuoyuyla paylaştı. Açıklanan rakamlar, kültüre yönelik harcamaların hem kamu hem de bireysel düzeyde ciddi oranda arttığını ortaya koydu. Toplam kültür harcaması 408 milyar 339 milyon TL’ye yükselirken, bu rakam Gayrisafi Yurt İçi Hasıla’nın (GSYH) yüzde 0,9’una karşılık geldi.
Kültürel faaliyetlerin ekonomideki ağırlığı artarken, istihdamda da dikkat çekici bir yükseliş yaşandı. Kültür sektörlerinde çalışan kişi sayısı 957 bine çıkarak toplam istihdamın yüzde 2,9’unu oluşturdu.
GENEL DEVLETİN KÜLTÜR HARCAMASI 200 MİLYAR TL’Yİ GEÇTİ
Toplam kültür harcamalarının yaklaşık yarısı genel devlet tarafından yapıldı. 2024 yılında devletin kültüre ayırdığı bütçe yüzde 76,1 artışla 200,3 milyar TL oldu. Bu harcamaların yüzde 67,8’i merkezi yönetim bütçesinden karşılandı. En yüksek payı ise yüzde 17,7 ile kültürel miras faaliyetleri aldı.
HANEHALKI KÜLTÜRE DAHA FAZLA BÜTÇE AYIRDI
2024’te hanehalklarının kültür harcamaları yüzde 91,5 artarak 203,8 milyar TL’ye ulaştı. Bu harcamaların dağılımında;
-
Bilgi işleme ekipmanları: %25,0
-
Kültürel hizmetler (tiyatro, konser, sergi vb.): %24,3
-
Kitaplar: %18,1
başlıca kalemleri oluşturdu. Veriler, bireysel kültür tüketiminin hem çeşitlendiğini hem de arttığını gösteriyor.
KÜLTÜREL SEKTÖRLERİN KATMA DEĞERİ %74 ARTTI
Kültürel alanlarda faaliyet gösteren girişimlerin ekonomiye sağladığı katma değer yüzde 73,9 artışla 188,5 milyar TL oldu. En yüksek katkı sağlayan sektörler:
-
Kayıtlı medyanın basımı ve çoğaltılması: %20,7
-
Sinema, video, TV yapımcılığı, ses ve müzik yayını: %13,1
-
Mimarlık faaliyetleri: %11,6
olarak sıralandı.
KÜLTÜREL MAL TİCARETİNDE EL SANATLARI ÖNE ÇIKTI
2024’te kültürel mal ihracatı yüzde 8,1 artarak 9,87 milyar dolara, ithalatı ise yüzde 166 artarak 7,33 milyar dolara yükseldi. Kültürel ihracatın toplam ihracattaki payı yüzde 4,2, ithalatın payı ise yüzde 2,3 oldu. En fazla dış ticareti yapılan alan ise el sanatları olarak kayıtlara geçti.
KÜLTÜREL İSTİHDAMDA DENGE VAR, KADINLAR DİL ÖĞRETİMİNDE ÖNE ÇIKIYOR
Toplam 957 bin kişilik kültürel istihdamın;
-
%52,2’si erkek,
-
%47,8’i kadın,
-
%45,4’ü yükseköğretim,
-
%24,1’i lise mezunu,
-
%30,5’i lise altı eğitim seviyesinde.
Meslek grubu dağılımında el sanatları çalışanları %32,6 ile ilk sırada yer aldı. Kadın istihdamının en yüksek olduğu alan ise diğer dil öğretmenleri (%77,7) olurken, en düşük olduğu alan sanat ve mutfakla ilgili yardımcı meslekler (%28,2) olarak kaydedildi.