TCMB’nin yayımladığı analizde reel sektörün döviz talebinin azaldığı, ihracatçı firmaların döviz satıcısı konumuna geçtiği, ithalatçıların ise talebi belirlediği vurgulandı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), reel sektörün döviz talebine ilişkin kapsamlı bir analiz yayımladı. “Reel Sektörün Döviz Talebi Gelişmeleri” başlıklı çalışma, 2021 Ocak – 2025 Mayıs dönemindeki veriler ışığında firmaların döviz hareketlerini mercek altına aldı.
Merkezin Güncesi’nde yer alan analize göre, son bir yılda reel sektör net döviz satıcısı konumuna geçti. Firmaların döviz talebindeki azalma, özellikle net ihracatçı şirketlerin artan döviz satışlarıyla belirginleşti. Buna karşın net ithalatçı firmaların döviz talebi, büyük ölçüde ithalat ödemeleriyle şekillenmeye devam etti.
Parasal sıkılaşma sürecinin etkisiyle firmaların yabancı para mevduatlarının toplam mevduat içindeki payı 2023 Haziran’da yüzde 60,7 iken, 2025 Haziran’da yüzde 35’e geriledi. Bu gelişme, şirketlerin döviz biriktirme eğiliminin zayıfladığını ortaya koydu.
Analizde, döviz talebindeki yavaşlamanın spot ve vadeli piyasalar, dış ticaret gelirleri ve yabancı para krediler üzerinden hesaplanan döviz akımı verilerinde net şekilde izlendiği belirtildi. Buna göre pozitif döviz akımı firmaların döviz biriktirdiğini, negatif akımın ise döviz stokunun azaldığını gösterdiği ifade edildi.
İhracatçı firmaların döviz akımında düşüş yaşanırken, net ithalatçıların döviz akımı ise negatif ve yatay seyretti. 2021-2023 döneminde ithalatçıların döviz alımlarındaki payı yüzde 57 iken, parasal sıkılaşmayla bu oran yüzde 65’e çıktı. Bu tablo, ithalat ödemelerinin döviz talebindeki belirleyici rolünü güçlendirdi.
Son 12 aylık verilere göre döviz talebi en fazla olan sektörler arasında enerji, otomobil ticareti, demir-çelik, kimya ve telekomünikasyon öne çıktı.