Antarktika'da bilimsel bir deney, beklenmedik bir keşifle sonuçlandı. Avustralya'nın ulusal bilim ajansı CSIRO'ya ait bir okyanus robotu, rotasından saparak 9 ay boyunca kaybolduktan sonra geri döndü ve getirdiği "korkutucu" verilerle iklim değişikliği konusunda kritik bir uyarı yaptı. Robot, Denman Buzulu'nun altında, erimeyi hızlandıran ılık sular tespit etti. Sadece bu buzulun erimesi bile, küresel deniz seviyelerinin 1,5 metre yükselmesine neden olabilir.
Robot Nasıl Kayboldu?
Totten Buzulu'ndan veri toplamak üzere gönderilen okyanus şamandırası, güçlü bir akıntı nedeniyle hedefinden uzaklaştı ve batıya doğru sürüklendi. Planlanan görevde, robotun her 10 günde bir yüzeye çıkarak veri iletmesi gerekiyordu. Ancak robot, Denman Buzulu ve Shackleton Buz Sahanlığı'nın derinliklerine doğru sürüklendi ve araştırma ekibiyle iletişimi koptu. Bilim insanları, robotu sonsuza dek kaybettiklerini düşündü.
9 Ay Sonra Geri Döndü, Ne Getirdi?
9 ay sonra yeniden ortaya çıkan robot, son derece nadir ve değerli bir veri setiyle döndü. Robot, buz sahanlıklarının altında kaldığı süre boyunca, 195 adet su sıcaklığı ve tuzluluk profili ölçümü kaydetti. Bu veriler, Shackleton Buz Sahanlığı'nın şimdilik güvende olduğunu, ancak Denman Buzulu'nun altının erimeyi tetikleyen ılık sularla dolu olduğunu açıkça ortaya koydu.
"Korkutucu" Verinin Anlamı Nedir?
Toplanan veriler, bilim dünyasında endişe yarattı. Denman Buzulu'ndaki ılık su varlığı, buzulun istikrarsızlaşabileceği ve hızla eriyebileceği anlamına geliyor. Bu buzulun tamamının erimesi halinde, tek başına dünya genelinde deniz seviyelerinin yaklaşık 1,5 metre yükselmesine yol açabileceği hesaplanıyor. Bu durum, kıyı şehirleri ve alçak ada ülkeleri için büyük bir tehdit oluşturuyor.
Bir "Kaza" Bilimsel Bir Zafer Oldu
Aslında bir navigasyon hatası olan bu olay, bilim için büyük bir şansa dönüştü. Robot, Doğu Antarktika'da bir buz sahanlığının altında yapılan ilk oşinografik ölçümleri gerçekleştirmiş oldu. Bu bölge, Batı Antarktika'dan daha fazla buz hacmine sahip ve buradaki erimelerin küresel etkisi çok daha büyük olabilir.
Araştırma Bilimsel Dergide Yayımlandı
Robotun topladığı bu eşsiz veriler, Aralık 2025'te saygın bilim dergisi Science Advances'ta yayımlandı. Makale, "Denman ve Shackleton Buz Sahanlıkları altında sirkülasyon ve okyanus-buz sahanlığı etkileşimi" başlığını taşıyor.
