Kahramanmaraş, Türkiye’nin gastronomi kültüründe özel bir yere sahip. Kent, tarihi kimliğinin yanı sıra dünyaca ünlü dondurmasıyla da öne çıkıyor. Çatal bıçakla kesilen, tokmakla dövülen ve ters çevrildiğinde düşmeyen bu dondurma, turistlerin en çok ilgi gösterdiği lezzetlerin başında geliyor. Peki Maraş dondurmasını bu kadar sert ve dayanıklı kılan sır ne?
SERTLİĞİN SIRRI TOROSLARIN KEÇİLERİNDE GİZLİ
Maraş dondurmasının en önemli hammaddesi, bölgedeki keçilerin sütü. Torosların yüksek kesimlerinde beslenen bu keçilerin sütü, diğer sütlere kıyasla daha yoğun bir yağ oranına sahip. Bu özellik, dondurmaya hem güçlü bir aroma hem de daha tok bir kıvam kazandırıyor. Yani Maraş dondurmasının sertliği sadece bir teknikten değil, doğrudan coğrafyadan da geliyor. Ustalar, “Sütün kalitesi olmazsa ne tokmak işe yarar ne de salep” diyerek bu detaya özellikle dikkat çekiyor.
MARAŞ DONDURMASI NEYLE YAPILIR?
Dondurmanın ikinci ve belki de en kritik sırrı, Toros Dağları’nda yetişen yabani orkide köklerinden elde edilen salep. Türkiye’de nadir bulunan bu bitki, dondurmaya eşsiz bir kıvam veriyor. Salep sayesinde Maraş dondurması, diğer dondurmalar gibi hızla erimiyor, esnek bir yapıya kavuşuyor. Bu yüzden turistler ters çevrilen külahın yere düşmemesine şaşırırken, uzmanlar asıl büyünün salepte olduğunu söylüyor.
LEZZETİNİ TOKMAK DARBELERİNDEN ALIYOR
Dondurmanın hazırlanışı da sıradan değil. Maraşlı ustalar, dondurmayı saatlerce büyük tokmaklarla döverek yapıyor. Bu işlem hem dondurmanın içindeki hava kabarcıklarını yok ediyor hem de kıvamını güçlendiriyor. Sonuç olarak ortaya öyle bir tat çıkıyor ki, çatal bıçakla kesilse bile formunu koruyor. Bu dövme geleneği, aslında ustalıkla sabrın birleştiği bir ritüel. Birçok turistin videoya aldığı bu anlar, dondurmanın sertliği kadar eğlenceli şovuyla da ünlü.
HER YIL MİLYONLARCA PORSİYON SATILIYOR
Bugün Maraş dondurması, sadece bir tatlı değil, aynı zamanda kentin en bilinen simgesi. Sokaklarda, tarihi çarşılarda ya da büyük dondurma salonlarında her yıl milyonlarca porsiyon satılıyor. Kahramanmaraş’a gelen turistler, sadece dondurmayı tatmak için bile kilometrelerce yol yapıyor. Dondurmacıların müşterilerle yaptığı esprili oyunlar da bu deneyimi unutulmaz hale getiriyor.
MARAŞ DONDURMASI DÜNYANIN SAHİP ÇIKTIĞI BİR DEĞER
Maraş dondurması, 2017 yılında UNESCO tarafından “Türk Mutfağı’nın Somut Olmayan Kültürel Mirası” listesine dahil edildi. Bu tescille birlikte dondurma artık sadece Türkiye’nin değil, dünyanın da sahip çıktığı bir değer haline geldi. Buna rağmen birçok ülkede taklit edilse de gerçek Maraş dondurmasının sırrı hâlâ sadece Kahramanmaraş’ta saklı.
Kahramanmaraşlı dondurma ustaları, bu eşsiz lezzetin değişmemesi adına yüzyıllardır aynı tarifi uyguladıklarını söyleyerek, işin aslını şöyle özetliyor: “Sütümüz Toros’un keçilerinden, kıvamımız Toros’un orkidesinden gelir. Biz sadece sabırla yoğururuz. İşte bütün sır bu.”
