Kahramanmaraş’ın önemli tarihi yapılarından biri olan Deligönüller Konağı, bünyesinde yer alan Ermenice yazıttan anlaşıldığı üzere 19. yüzyılın sonlarında onarım görmüştür. Yapım tarihi tam olarak bilinmeyen konak, geleneksel mimari özellikleriyle dikkat çekmekte olup iki kattan oluşmaktadır. Batı cephesinde basık kemerli, kırmızı kahverengi kesme taş kaplı ve “enikli” olarak tabir edilen ahşap kapıdan avluya giriş sağlanmaktadır.
Zemin Kat Düzeni
Avlu girişinin solunda, yarıya kadar taşla gömülü, üst kısmı ahşap olan bir merdiven birinci kata çıkışı sağlamaktadır. Merdivenin alt kısmında basık kemerli küçük bir tuvalet, kuzeyinde ise dikdörtgen havuzlu ve kaş kemerli nişli bir çeşme bulunmaktadır. Çeşmenin sol tarafında büyük bir ocak, hemen yanında ahır veya işlik olarak kullanılan bir oda yer almaktadır. Bu odaya bitişik bir başka odanın bulunması da konağın işlevselliğini göstermektedir.
Birinci Kat ve Mimari Detaylar
Avlu kapısının solundaki merdivenle çıkılan birinci katta, sokağa çıkıntı yapan “başoda” öne çıkmaktadır. Başodanın ahşap tablalı taçlı kapısı, oymalı göbekli tavanı ve sürgülü ahşap giyotin pencereleri dikkat çekmektedir. Deligönüller Konağı’nın yapımında taş, kerpiç ve ahşap gibi çevreden temin edilen geleneksel malzemeler kullanılmış, böylece Kahramanmaraş’ın mimari mirası günümüze taşınmıştır.
