GIDA ZEHİRLENMESİ "ÇİFTLİKTEN SOFRAYA" HER AŞAMADA OLUŞABİLİR
Dr. Nagihan Demir, gıda zehirlenmelerinin sadece pişirme aşamasında değil, üretimden sofraya kadar olan tüm zincirde ortaya çıkabileceğini vurguladı. “Gıdalar, üretim, işleme, taşıma ve hazırlık sürecinde kontamine olabilir. Tekil vakalar gözden kaçabilir ancak aynı yemeği yiyen birden fazla kişide benzer şikayetler başladığında durumu salgın olarak değerlendiririz” dedi.
Pandemi döneminde alınan hijyen önlemleri sayesinde gıda kaynaklı vakaların azaldığını hatırlatan Dr. Demir, son dönemde önlemlerin gevşemesiyle birlikte tekrar yükselişe geçildiğini söyledi.
BOTULİZM RİSKİNE DİKKAT: ŞİŞMİŞ KONSERVELERDEN UZAK DURUN
Dr. Demir’in uyarılarında en çok dikkat çeken başlık ise botulizm riski oldu. Şişmiş konserve kutularının kesinlikle tüketilmemesi gerektiğini belirten uzman doktor, "Botulinum toksini çok küçük dozlarda bile ölümcül olabilir. Şişmiş ambalajlar, bozulma belirtisidir" dedi.
Gıda zehirlenmelerinin hafiften ağır tablolara kadar geniş bir yelpazede görülebileceğini belirten Dr. Demir, başlıca belirtileri şöyle sıraladı:
-
Bulantı, kusma
-
Karın ağrısı, ateş
-
Sulu ya da kanlı ishal
-
Kas güçsüzlüğü, bilinç değişikliği (ileri vakalarda)
Özellikle çocuklar, yaşlılar, gebeler ve bağışıklığı zayıf bireylerin daha büyük risk altında olduğu hatırlatıldı.
ZEHİRLENMELERDE EN SIK GÖRÜLEN ETKENLER NELER?
Dr. Nagihan Demir’e göre son dönemde sık rastlanan zehirlenme kaynakları şunlar:
-
Norovirüs, Hepatit A/E
-
Salmonella, Listeria
-
Staphylococcus aureus toksinleri (ani bulantı-kusma)
-
Botulinum toksini (konserve gıdalar)
-
Mantar zehirlenmeleri
-
Tarım ilacı kalıntıları (pestisitler)
-
Ağır metaller
Dr. Demir, özellikle yaz aylarında artan açık hava gıda tüketimi ve kontrolsüz üretim süreçlerinin bu listeyi daha da genişletebileceğini belirtti.
TEDAVİDE SIVI VE ELEKTROLİT DESTEĞİ EN KRİTİK NOKTA
Zehirlenme şüphesiyle başvuran hastalarda tanının hastadan alınan örneklerle konduğunu belirten Dr. Demir, “Hastaneler gıda numunesi almaz. Bu yalnızca İl/İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerinin yetkisindedir” dedi.
Tedavi süreci hakkında da bilgi veren uzman, çoğu vakada destek tedavinin yeterli olduğunu ancak sıvı ve elektrolit kaybının hızlı bir şekilde yerine konması gerektiğini vurguladı. Ağır durumlarda damar içi sıvı tedavisi ve antibiyotik kullanımı gerekebiliyor. Mantar, metal ve pestisit zehirlenmelerinde ise antidot tedavisi uygulanıyor.
ZEHİRLENMELERİ ÖNLEMEK İÇİN UZMANDAN 8 ALTIN KURAL
Dr. Demir’in önerileriyle güvenli gıda tüketimi için dikkat edilmesi gereken kurallar şöyle:
-
Çiğ ve pişmiş gıdalar ayrı tutulmalı.
-
Et, tavuk ve balıkla temas eden yüzeyler hemen temizlenmeli.
-
Mutfak bezleri ve süngerler sık sık değiştirilmeli.
-
Pastörize edilmemiş süt ve çatlak yumurtalardan uzak durulmalı.
-
Sebze ve meyveler iyice yıkanmalı.
-
Pişmiş gıdalar tekrar ısıtılırken en az 74°C’ye ulaşmalı.
-
Şişmiş konserveler ve paketli ürünler kesinlikle tüketilmemeli.
-
Son kullanma tarihleri mutlaka kontrol edilmeli.
Kaynak: İHA
